Crónicas de Cabo Verde. Chapter 2.

Deiteime escoitando If i ruled the world de Cullum, e ao chegar ao extase final lembrei os momentos do lusco e fusco en tódalas cidades que pisamos xuntos. Lembraste? As veces mirabamos pola fiestra, as veces abría para botar o fume do tabaco, outras non era máis cousa que botar unha bafarada de ar na faciana e respirar. Hai algo nese solo de piano da parte final que inspira. Non sei que é, pero cando o Jamie comeza a facer piroladas coa voz, nese When i ruled the world, vaiseme por o cutis de ave, que diría o outro. Pero teño que durmir. Non queda outra. Teño mosquitos, moscas e unha lexión de formigas. Imos aló.

O barrio de Ponte D'Agua é de cor marrón e gris. As pegadas deixan pequenas nubes de polvo marrón claro, que penduran por pouco, case sen ganas, coma desexando quedar no seu lugar. Os vehículos todoterreo cruzan as estradas adiantando e deixando pasar, mentres as nubes de polvo lembran o seu paso coma se non importase. Coma dicía o Thompson na sua obra Blankets, é coma deixar pegadas na neve, para que o mapa dos teus movementos acade por ser borrado, e que non importe demasiado. Os nenos van nas bolas e os poucos gatos non queren nin mirar. As pedras teñen o cor da terra. E as prantas. E os bichos que buscan nas sombras, onde non pega o sol a rabiar, eses tamén son de cor marrón. As veces chega un voando e pósase nunha folla, esperando que alguén o mire e o espante, ou polo menos da esa sensación.

O barrio de Ponte D'Agua é pasar por diante de vivendas feitas de bloques de hormigón, de xente que saúda a calquera que teña por diante, de mulleres levando tinas na testa, de fillos xogando a pelota descalzos, de camisolas roídas. O barrio de Ponte D'Agua é ver cans a piques do último suspiro. Mírante cos ollos caídos. As veces hai algún que ladra de máis. Esa mañá vin un correr coa pata rota. Un coche pasou por diante. Ese ouvido non é fácil de esquecer. É coma unha súplica in extremis. Coma pedindo axuda. Pero o que doe, o que non te deixará durmir non é o can. É imaxinar que lle pasa a alguén. Sei que agora non irás esquecelo. Non hai manera.

Foi a mañá do venres. Leváronme a xente de City Habitat Presentáronme ao presi, un home cos cascos postos, escoitando a radio, coa voz seria, profunda mais tamén era atemperada. Coa mesma tranquilidade convidoume a sentar Coa mesma serenidade díxome que estaba a esperar un novo informe dun cancro que tiña. Acendeu un pitillo, e falamos. Os técnicos que fixeron o recoñecemento do terreo eran ben agradables. O home díxome que se era español, porque dicíalle que eu "quitaba" fotos. Aprendera esa palabra por un cubano amigo seu. Estivo alí uns anos formándose. O goberno premia os mellores para estudar en outros países coa intención de que tornen a casa e mostren o gañado. A outra era unha moza que estaba a sacar unha enxeñería. Era unha beleza. Pero o que me impresionou foi a sua entereza. Medía a palabras. Medía o tempo. Levaba moitas inquedanzas na testa. Sempre estaba a dicir esta é a nosa realidade. Tes que contala. Esta é a nosa realidade. Hai moito por facer, nós queremos facer, pero precisamos axuda. E os políticos? Os políticos prometen, pero sabemos que non teñen recursos para levar a cabo o dez por cento do que din. E o sabedes? Sí, eu creo que sí. Tiña os ollos grandes e os beizos grosos. As mulleres caboverdianas teñen os ollos grandes e os beizos grosos. Moitas delas. Será cousa da xenética, de tantas xeracións de homes ós que bicar e soportar. Moitas vidas en casas de ladrillos grises, de paredes grises. Esta é a miña casa, non é moito, máis vivimos ben. Moitos bicos, e apertas, e palabras As vivendas parecen vivendas porque as mulleres así o traballan. Non haberá ninguén na terra que teña o carallo de dicir o contrario. Pero as cousas están cambiando. Non van durar moito. As mulleres caboverdianas seguirán sendo belezas. Terán os ollos grandes e os beizos grosos, pero non haberá bicos que dar.

O barrio de Ponte D'Agua foi estudiado en catro zonas pola xente de City Habitat, porque é moi grande. Mentres falábamos coa xente, saían poucas preguntas. Cóntame a primeira lembrança, a primera sensaçao da agua na casa, dicía en un portugués macarrónico. A moza traducía en todo momento, porque non tiña nin acento nin vocabulario. Respondían en crioulo, e de vez en cando mirábame e preguntaba se estaba a coller o que dicía. Un pouco, a verdade. Collo palabras soltas. Din que mellora moito a súa vida, pero que as veces consumen moito, e non teñen cartos para pagar as facturas. E é iso normal? Sí, bastante. Antes tiñan que camiñar uns kilómetros ata Safariz, e alí mercaban. Se non tiñan cartos non tiñan auga. Agora é diferente, pagan ao final do mes. Perden o control. Non están acostumados. Quén ía a buscar a agua? As crianças. Os nenos? Sí, e agora o tempo que levaba ir aló, agora poden emplear o tempo na escola. Ti fuches cando eras pequena? Sí, claro, como moitos.

As pegadas no chan son máis pesadas, e o polvo marrón pesa tanto que non chega a manchar sequera o meu calzado. Subiamos ao todoterreo e deixaba un regueiro de preguntas ao meu paso. E as veces un pequeno pasaba por diante e miraba, e saía correndo ao ver a cámara. Teño un fusil de asalto, pensei. Sorría, quitaba a foto. O neno aturullábase nas pernas da súa nai. Achegáballe a pantalliña das costas do fusil e mudaba a expresión. Quén é? Quén é? A nai ría. Obrigado, muito obrigado polo seu tempo. Chao.

Hai xente que se achega a preguntar se podo axudar. Os meus compañeiros de fatiga din que son periodista, que vin ver un proxecto. Que non insista. Eu pregunto. Qué dicía? Que se viñas axudar, que él tiña moitos problemas. Eu non veño salvar a ninguén, pensei, somentes veño mirar. E logo chegáronme moitas preguntas sen resposta a testa.

Faise a tarde. Chego a miña habitación, cos meus mosquitos, as moscas e a comuna hippie de formigas. Merco unha bolsa de pelotazos de queso e auga pra cear. Separo as pesadas cortinas vermellas para mirar pola fiestra. Están esblancuxadas polo efecto do sol. O vento despéxame. Espero a que se faga de noite lendo a Steinbeck -nótase non?-. Dous nenos cruzan o descampado de atrás cuns palos na man. Gritan e cantan. Están xogando. Un deles mira para a fiestra. Saúda. Eu respondo.